Δεν καίγεσαι ξαφνικά, αλλά σβήνεις λίγο λίγο, αργά σαν φλόγα κεριού που εξαντλείται.
Η εξουθένωση, απλά ερχεται σταδιακά δεν σου δίνει και πολλά σημάδια και μετά απλά εμφανίζεται όταν είναι πια αργά. Είναι σαν αργοσβήνει το φως, τοσο αργά, που το συνειδητοποιείς όταν σε έχει πια τυλίξει το σκοτάδι.
Αρχικά μπορεί να μοιάζει με απλή κούραση.
Σαν αυτή που νιώθεις κάποιο πρωινό όταν ξυπνάς χωρίς ενέργεια, παρόλο που υποτίθεται ότι κοιμήθηκες καλά.
Σε μια δουλειά ή δραστηριότητα που κάποτε αγαπούσες, αλλά τώρα σε αφήνει παγερά αδιάφορο.
Μια μικρή στιγμή χαράς που εσύ απλά αδυνατείς να νιώσεις.
Κι όσο το αγνοείς, η εξουθένωση ριζώνει πιο βαθιά, απλώνει τις ρίζες της και πνίγει κάνει ίχνος ενέργειας που μπορεί να έχεις. Καταλήγεις να κάνεις τα πάντα μηχανικά απλά γιατί πρέπει, ώσπου μια μέρα απλά δεν μπορείς…
Τα Σημάδια που Συχνά Παραβλέπουμε
Η σιωπηλή εξουθένωση δεν είναι μόνο σωματική κούραση. Είναι ψυχική αφαίμαξη.
Τα πιο συνηθισμένα σημάδια, είναι τα εξής:
- Νιώθεις μόνιμη κόπωση, ανεξάρτητα από το πόσο έχεις κοιμηθεί.
- Χάνεις το ενδιαφέρον για πράγματα που άλλοτε σε γέμιζαν.
- Νιώθεις σαν να είσαι στον αυτόματο πιλότο, χωρίς ουσιαστική παρουσία του είναι σου στη στιγμή.
- Έχεις ξεσπάσματα θυμού, τα οποία συχνά είναι αδικαιολόγητα ή βυθίζεσαι σε μια πλήρη απάθεια και αδιαφορία.
- Δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς, ξεχνάς και κάνεις συχνά λάθη.
Η εξουθένωση δεν κάνει θόρυβο, έρχεται αργά και ύπουλα. Δεν “χτυπάει την πόρτα”. Απλώς μια μέρα συνειδητοποιείς ότι ζεις άδειος κι ότι απλά δυσκολεύεσαι να κάνεις ακόμη και το πιο απλό.
Γιατί Συμβαίνει;
Δεν πρόκειται μόνο για υπερβολική δουλειά.
Είναι το βάρος των προσδοκιών. Η αντίθεση ανάμεσα στα πρέπει και στα θέλω. Η αίσθηση ότι πρέπει να είσαι συνεχώς παραγωγικός, διαθέσιμος, αλάνθαστος.
Είναι η έλλειψη ορίων: όταν λες συνέχεια “ναι”, ενώ μέσα σου ουρλιάζεις “όχι”.
Είναι το απέραντο κενό αυτοφροντίδας σε μια κουλτούρα που θεωρεί την ξεκούραση “τεμπελιά”.
Μαθαίνουμε από μικροί να καμαρώνουμε για το πόσο “αντέχουμε”, για το πόσο γεμάτο είναι το πρόγραμμά μας, για το πόσο λίγο κοιμόμαστε. Η ξεκούραση παρουσιάζεται σαν αδυναμία, σαν χάσιμο χρόνου, σαν κάτι που θα μας αφήσει πίσω.
Έτσι όμως ξεμαθαίνουμε να ακούμε το σώμα μας και χάνουμε την πιο βασική πράξη αυτοφροντίδας, το να σταματάμε όταν το έχουμε ανάγκη, κάτι τόσο απλό… Η κουλτούρα της συνεχούς παραγωγικότητας μάς διδάσκει να πιέζουμε τον εαυτό μας μέχρι εξάντλησης, κάπου εκεί γεννιέται η εξουθένωση.
Τι Μπορείς να Κάνεις Σήμερα
Η έξοδος από την εξουθένωση (burnout) δεν γίνεται σε μια μέρα. Γίνεται με μικρά, σταθερά βήματα.
- Δώσε στον εαυτό σου ανάσες μέσα στη μέρα. Ακόμη και 5 λεπτά με μάτια κλειστά είναι θεραπεία.
- Μάθε να βάζεις όρια. Το “όχι” είναι πράξη αυτοσεβασμού.
Πρακτικές Σωματικής Ψυχοθεραπείας για το Burnout
1. Αναπνοή Reset (3 λεπτά)
Κλείσε τα μάτια.
Εισπνοή από τη μύτη μετρώντας ως το 4.
Κράτημα για 2.
Αργή εκπνοή από το στόμα ως το 6.
Επανάλαβε για 3 λεπτά. Θα νιώσεις το σώμα να “κατεβάζει στροφές”.
2. Άσκηση Γείωσης (Grounding)
Στάσου όρθιος, με γυμνά πόδια αν μπορείς.
Λύγισε ελαφρά τα γόνατα, νιώσε το βάρος σου να πέφτει στα πέλματα.
Πίεσε τις παλάμες στους μηρούς και πες μέσα σου: “Είμαι εδώ, στέκομαι”.
Η γείωση φέρνει το μυαλό πίσω στο παρόν.
3. Εκτόνωση Σώματος
Βρες ιδιωτικό χώρο.
Κούνησε έντονα τα χέρια, τα πόδια, το σώμα σου για 1 λεπτό.
Βγάλε ήχο: ένα “αχ”, ένα “ουφ”, μια κραυγή.
Άσε την ένταση να φύγει αντί να σε τρώει από μέσα.
4. Σύνδεση με την Καρδιά
Βάλε το ένα χέρι στο στήθος.
Άκου τον χτύπο σου.
Ψιθύρισε: «Σε ακούω. Σε φροντίζω».
Η αυτοσυμπόνια ξεκινά με το να ακούμε το σώμα μας.
5. Μικρο-παύσεις μέσα στη μέρα
– 1 λεπτό κλείνω μάτια.
– 1 τέντωμα του κορμού και αναστεναγμός.
– 1 ποτήρι νερό συνειδητά.
Αυτές οι μικρές παύσεις είναι “σταθμοί ενέργειας” που αποτρέπουν την κατάρρευση.
Ας απλά έχουμε κατά νου…
Η εξουθένωση δεν είναι τεμπελιά, ούτε αδυναμία. Είναι μήνυμα.
Το σώμα σου δεν σε προδίδει… σε προειδοποιεί.
Άκου το.
Γείωσε το.
Δώσε του χώρο.
Και θα ανακαλύψεις ξανά τη δύναμη που νόμιζες ότι έχασες.
Δες το βίντεο μου για την εξουθένωση, για περισσότερα:
